Miały one miejsce w czasach pobytu Mojżesza w Egipcie, a ich biblijnym powodem jest próba wymuszenia na faraonie zgody na odejście Żydów z kraju.
Najpierw przypomnijmy, jakie one były.
- przemiana wód Nilu w krew
- żaby
- komary
- muchy
- pomór bydła
- wrzody (spowodowane pyłem w powietrzu)
- grad
- szarańcza
- ciemność
- śmierć pierworodnych
Pierwsza obserwacja jest taka, że zestaw ten wygląda bardzo życiowo, czyli naturalnie. W baśniach wyssanych z palca dobiera się bardzo różnorodne i wyabstrahowane cuda, zaś tutaj przy próbie historycznego wyjaśnienia możemy szybko połączyć plagi w ciągi przyczynowo skutkowe. Coś stało się z wodami Nilu, dlatego masowo uciekły z niego żaby, które nie ograniczyły rozrodu insektów, stąd komary i muchy, może roznoszące zarazę na bydło.
Daty
Czas życia Mojżesza przypada na XIII lub XV w. p.n.e. - jak twierdzi większość historyków. Przy czym większość z tej większości skłania się ku XIII.
Najczęściej przyjmuje się, że areną wydarzeń przedstawionych w Księdze Wyjścia było Pi-Ramzes, miasto to - jak i wiele innych - zostało opuszczone mniej więcej w tych stuleciach. Wiadomo, że Egipt faraonów borykał się z problemami klimatycznymi, głównie z pustynnieniem. Co wydaje się oczywiste, gdy obejrzymy zdjęcia z jakiejkolwiek atrakcji turystycznej z Egiptu. Zresztą nawet wcześniejsze przypowieści biblijne wskazują na problemy współczesnego hegemona.
Kluczowa może okazać się również erupcja wulkanu na Santorynie, do której doszło prawdopodobnie ok 1626 r. p.n.e. Eksplozja ta była przeogromna, co w połączeniu z położeniem na środku Morza Śródziemnego miało znaczące skutki dla ówczesnych cywilizacji. O Santorynie prawdopodobnie jeszcze napiszę, ale teraz istotne jest coś innego. Odkryto z dużą pewnością, że wybuch miał miejsce w czasach panowania w Egipcie faraona Ahmose, którego rządy datuje się na od 1550 p.n.e. do 1525 p.n.e. Istnieje tu zatem dość duża sprzeczność.
Mamy zatem rozbieżności XV- XIII w. w kwestii życia Mojżesza i XVII - XVI w. w przypadku wybuchu na Santorynie. Mimo to wielu badaczy nie rezygnuje z łączenia tych wydarzeń, ponieważ do tak odległych dat trzeba jak widać podchodzić z pewnym dystansem. Tym bardziej, że opowieści mają w zwyczaju mieszanie chronologii. Ponadto Mojżesz miał żyć 120 lat, to jeszcze daje pewną elastyczność.
Plagi
Kolejny okres suszy spowodować miał przyschnięcie Nilu, spowolnienie jego biegu i zakwitnienie. Sinice rozwijają się ponoć w stojącej, zanieczyszczonej wodzie i mogą nadawać jej czerwony lub brunatny kolor. Stąd też wyginięcie ryb, nie tylko zmieniony kolor rzeki.
W czasie zagrożenia kijanki żab potrafią przyśpieszyć swój rozwój. Rzeka stała się nieprzyjaznym środowiskiem, żaby zarządziły odwrót. Rozwój insektów jest oczywistym następstwem, o którym już wspomniałem.
Gradobicie i tzw. "egipskie ciemności" to prawdopodobne następstwa chmury pyłu, która dotarła nad Egipt po wspomnianej erupcji wulkanu. To, że takie zjawisko miało miejsce, zostało potwierdzone archeologicznie. Chmura mogła ponoć spowodować przejściowe znaczne zwiększenie się wilgotności powietrza, która dała możliwość przybycia na tereny Egiptu szarańczy.
Największy problem jest oczywiście ze "śmiercią pierworodnych", którą można wyjaśnić jakąś chorobą lub zatruciem pokarmu, dawanego tylko noworodkom.
Podsumowanie
Największym problemem tej teorii są nieścisłości historyczne. Pocieszające jest jednak, że występują one nawet bez prób łączenia plag z erupcją Santorynu.
Argumentem za jest tutaj moim zdaniem skala erupcji, która zmiotła z basenu Morza Śródziemnego kulturę minojską, dobitą prawdopodobnie przez tajemnicze "ludy morze", które być może zostały zmuszone do migracji przez zmiany klimatu. Ludy te dotarły także do Egiptu. Pod koniec XIII w. p.n.e. (lub XIV, jeżeli uwzględnić poprawkę chronologiczną). Jeden wybuch mógł zadziałać jak domino i doprowadzić do zmian w całym antycznym świecie.
Izraelici mieli żyć w Egipcie 430 lat. Być może tak jak zawsze i wszędzie na świecie oskarżano ich o wszystkie klęski. Plagi egipskie mogą być zatem listą zarzutów, o które oskarżano Żydów przez wiele lat i przez które ostatecznie wyrzucono ich z kraju. Należy pamiętać, czyją wersję wydarzeń czytamy. Żydzi jak zawsze byli nielubiani, dlatego oskarżano ich i o okres suszy i o konsekwencje erupcji na Santorynie, a oni zapisali te fakty w swojej tradycji, ale w sposób przemianowany na demonstrację ich mocy.
Izraelici mieli żyć w Egipcie 430 lat. Być może tak jak zawsze i wszędzie na świecie oskarżano ich o wszystkie klęski. Plagi egipskie mogą być zatem listą zarzutów, o które oskarżano Żydów przez wiele lat i przez które ostatecznie wyrzucono ich z kraju. Należy pamiętać, czyją wersję wydarzeń czytamy. Żydzi jak zawsze byli nielubiani, dlatego oskarżano ich i o okres suszy i o konsekwencje erupcji na Santorynie, a oni zapisali te fakty w swojej tradycji, ale w sposób przemianowany na demonstrację ich mocy.
Bonus
Wj 9
8 Rzekł Pan do Mojżesza i Aarona: «Weźcie pełnymi garściami sadzy z pieca i Mojżesz niech rzuci ją ku niebu na oczach faraona, 9 a pył będzie się unosił nad całym krajem egipskim i sprawi u człowieka i u bydła w całej ziemi egipskiej wrzody i pryszcze».
Wj 13
Wyruszyli z Sukkot i rozbili obóz w Etam, na skraju pustyni. 21 A Pan szedł przed nimi podczas dnia, jako słup obłoku, by ich prowadzić drogą, podczas nocy zaś jako słup ognia, aby im świecić, żeby mogli iść we dnie i w nocy. 22 Nie ustępował sprzed ludu słup obłoku we dnie ani słup ognia w nocy.
W artykule podpierałem się Wikipedią oraz poniższym tekstem
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz